Rừng tràm U Minh Hạ thuộc địa phận tỉnh Cà Mau rộng khoảng 35.000 ha, tiếp giáp với rừng U minh Thượng thuộc tỉnh Kiên Giang. Rừng tràm U Minh Hạ có liên hệ mật thiết với vườn quốc gia U Minh Hạ bởi có đến 8.256 ha rừng được công nhận là vườn quốc gia. Trong khi đó, vườn quốc gia U Minh Hạ lại là một trong ba vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển thế giới, nơi có hệ sinh thái đất ngập nước đặc trưng, rừng tràm trên đất than bùn. Bởi vậy, rừng tràm U Minh Hạ ít nhiều được thừa hưởng hệ động thực vật phong phú.
Rừng tràm U Minh Hạ được đánh giá là quần thể thực vật rừng lá cứng, hình thành trên điều kiện ngập nước đất chua. Hệ thực vật rừng có 176 loài, trong đó loài tràm (Melaleuca cajuputii) thuộc họ Sim (Myrtaceae) là loại cây đặc trưng nhất. Tràm chiếm đa số nên người ta đặt tên rừng tràm vì lẽ đó. Thổ nhưỡng rừng tràm U Minh Hạ có đất phèn, đất than bùn, đất sét nhưng đất phèn vẫn phổ biến nhất. Do đó, ngoài cây tràm rừng U Minh Hạ còn phát triển nhiều loại cây gỗ chịu phèn như bụi, mốp, trâm sẻ và nhóm cây bụi gồm: mua lông, mật cật gai, bòng bong, bí bái; thêm vào đó là hệ thảm tươi: sậy, năn, dây choại, dớn, mây nước, v.v. Những nhóm cây này tạo thành khu rừng nguyên sinh cho muông thú trú ngụ, cũng như nguồn cung cấp rau rừng đặc trưng.
Khí hậu rừng tràm có 6 tháng ngập nước, 6 tháng khô hạn, vì thế bên cạnh nhiều loài động vật điển hình chim, rắn, nai, còn có thêm thủy sản. Số lượng cá nước ngọt và nước lợ sinh sống tại rừng có đến 60 loài. Tất cả tạo thành một hệ sinh thái rừng nguyên sinh đa dạng.
Rừng tràm U Minh Hạ là rừng ngập nước nên nguồn hải sản phong phú không kém. Nào cá nước ngọt, cá nước lợ, nào tôm, nào lươn, nào cua, v.v. Đến đây mọi người sẽ có cơ hội thương thức lẩu mắm U Minh thứ thiệt, lươn um lá nhàu đậm đà hương vị rau rừng hay sắc vị hoang dã của món rắn hổ hành nấu cháo đậu xanh. Thậm chí, chúng ta có thể tự câu cá, hái rau, tát đìa bắt cá và cùng người dân chế biến những món ăn đậm phong cách miền tây: cá lóc nước trui, cá rô đồng nấu lẩu mắm.
Đối với người dân đất mũi, nếu rừng ngập mặn Cà Mau là con đê chắn sóng chắn gió bão thì rừng U Minh Hạ là lá phổi duy trì sự sống. Hai khu rừng hai bộ phận nhưng đều là một phần không thể thiếu trong con người.
